Συνέντευξη με την ηθοποιό Νατάσσα Νταιλιάνη

Η Νατάσσα Νταιλιάνη γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Χαιδελβέργη Γερμανίας. Σπούδασε υποκριτική στο London Academy of Performing Arts στο Λονδίνο και είναι απόφοιτος της Νομικής Αθηνών. Στο ελεύθερο θέατρο έχει συνεργαστεί ως ηθοποιός και ως σκηνοθέτης σε ομάδες και μεμονωμένα. Μέσα από το είδος της performance διερευνά και αναζητά πιο άμεσους τρόπους επικοινωνίας και έκφρασης ως μέσον επανοικειοποίησης του δημόσιου χώρου και επαναπροσδιορισμού της ατομικής ταυτότητας σε σχέση με τη συλλογική. Τελευταία, σκηνοθέτησε την παράσταση «Ιστορίες Εμφυλίου Αγάπης» για την Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου και συμμετείχε ως performer- ηθοποιός στην site specific παράσταση «Διάλειμμα χαράς» σε σκηνοθεσία Άντζελας Δεληχάτσιου. Αυτή την περίοδο, τη συναντάμε στην παράσταση Buy me, μια πρωτότυπη θεατρική δουλειά, στο θέατρο Underground.

Η Νατάσσα Νταιλιάνη σε μια αποκλειστική συνέντευξη στο Τρίτο Κουδούνι και στην Ελένη Αναγωστοπούλου.

Νατάσσα Νταϊλιάνη: Δεν έχουμε συναίσθηση πόσο άρρηκτα συνδεδεμένες είναι οι πτυχές της ζωής μας με την κατανάλωση.

Ε.Α: Το Buy me κινείται συνδυαστικά ανάμεσα στην performance και στο devised theatre. Ποιο είναι το αποτέλεσμα που βγαίνει από την ένωση αυτών των δύο ειδών;

Νατάσσα: Σίγουρα κινείται ανάμεσα σε αυτές τις δύο μορφές. Συζητώντας και με τη συνεργάτιδά μου την Άντζελα Δεληχάτσιου με την οποία συν-σκηνοθετήσαμε το Buy me, είχαμε αρκετούς προβληματισμούς γύρω από το ζήτημα του χαρακτηρισμού της δουλειάς μας. Γιατί η έννοια της performance γενικά χρησιμοποιείται ευρέως και πολλές φορές ακόμα και αυτός που τη χρησιμοποιεί δεν είναι σίγουρο αν αντιλαμβάνεται για τι πράγμα ακριβώς μιλάει. Από την άλλη όμως, χρειάζεσαι να περιγράψεις κάπως τη δουλειά σου. κινούμαστε λοιπόν ανάμεσα στην performance και το devised θέατρο γιατί δεν έχουμε θεατρικό κείμενο, η παράσταση έχει υλικά τα οποία εμείς χρησιμοποιούμε εν είδη κειμένου , όπως οι αποδείξεις λιανικής πώλησης, οι οποίες μετατρέπονται σε λόγο. Υπάρχει επίσης υλικό των ημερολογίων, το οποίο γίνεται υλικό της παράστασης, αποτελεί κείμενο. Η performance έχει να κάνει και με τον ίδιο τον performer που σε αυτή την περίπτωση είμαι εγώ η ίδια, ένα πρόσωπο που επικοινωνεί με άμεσο τρόπο με την δική του υπόσταση, όχι μέσα από ένα ρόλο, το υλικό του στο κοινό, αλληλεπιδρά μαζί του. Υπάρχουν ρεαλιστικά πράγματα που συμβαίνουν και μας οδηγούν στα κομμάτια της performance, όπως το μήλο που εμφανίζεται και τρώμε όλοι μαζί, όπως το πιστολάκι, δηλαδή δεν θέλαμε να βάλουμε πάρα πολλά σκηνικά αντικείμενα. Το devised, το αυτοσχέδιο, σαφώς και υπάρχει γιατί ενώ προϋπήρχε αυτό το υλικό το οποίο σε ανύποπτο χρονικό διάστημα το είχα συλλέξει γιατί είχα στο μυαλό μου αυτό το θέμα και με απασχολούσε και κάποια στιγμή έγινε μια σύνθεση αλλά και από δουλειά μέσα στην πρόβα. Κείμενα δικά μου προέκυψαν μέσα από αυτοσχεδιασμούς γύρω από το υλικό αυτό.

Ε.Α: Στο ξεκίνημα της παράστασης ακούμε ηχητικά αποσπάσματα από γνωστές διαφημίσεις. Τι ρόλο εξυπηρετούν στην εξέλιξη της πλοκής;

Νατάσσα: Στην εξέλιξη δεν ξέρω αν εξυπηρετούν κάτι, γενικά έτσι όπως έχει διαρθρωθεί η performance, όλα αυτά τα σημεία που βλέπουμε είναι αυτόνομα. Το πρώτο κομμάτι είναι η εικόνα ενός ανθρώπου μέσα σε μια βιτρίνα και αλληλεπιδρά με αυτό που ακούει ή δεν αλληλεπιδρά, πάντως είναι ένα εργαλείο μέσα σε μια παλιά-εγκαταλελειμμένη βιτρίνα. Η διαφήμιση στην ουσία είναι η εισαγωγή στο θέμα αυτό γιατί είναι το κατ’ εξοχήν μέσον το οποίο χρησιμοποιεί κανείς για να πουλήσει ένα προϊόν, μία υπηρεσία, οτιδήποτε. Χωρίς τη διαφήμιση, ο καταναλωτισμός δεν θα είχε φτάσει σε αυτή την εξάπλωση και να θεωρείται τρόπος ζωής, δείκτης ευημερίας και ευτυχίας. Οπότε ναι, η διαφήμιση είναι αυτή που μας υποβάλλει πράγματα, υποβάλλει και τον θεατή στην έννοια του προϊόντος. Σε αυτό το σημείο η ίδια η παράσταση αντιμετωπίζεται ως προϊόν.

Ε.Α: Σε μια στιγμή λες την ατάκα: «Καταναλώστε με». Καταναλώνουμε ανθρώπους με τον ίδιο τρόπο που αγοράζουμε κάθε λογής προϊόντα;

Νατάσσα: Από αυτήν την ερώτηση έχει εκκινήσει αυτή η φράση. Με τον ίδιο τρόπο δεν ξέρω, σίγουρα όμως καταναλώνουμε τον άνθρωπο. Σίγουρα, στο θέατρο είναι πιο εμφανές γιατί εσύ ο ίδιος, το σώμα σου, η φωνή σου, η υπόστασή σου είναι το μέσο με το οποίο επικοινωνείς το έργο σου, οπότε εκείνη τη στιγμή ο καταναλωτής-θεατής είναι από κάτω και σε καταναλώνει. Πιάνεται από τις κινήσεις σου, από τα λόγια σου, θα σε κρίνει μετά, θα του εντυπωθούν πράγματα. Θεωρώ ότι καταναλώνουμε τον άνθρωπο αν τον βάλουμε στην έννοια του διασκεδαστή.

Ε.Α: Θεωρείς ότι καταναλώνουμε τον άνθρωπο για να καλύψουμε δικά μας κενά, οποιαδήποτε κενά, συναισθηματικά ή υλικά;

Νατάσσα: Όταν λέει η performer “Καταναλώστε με”, σου λέει: Εδώ είμαι, πάρε ότι είναι να πάρεις από εμένα, προφανώς υπάρχει αυτό το μήνυμα ότι μπορεί να σου καλύψω κάποια κενά, στο κάτω- κάτω μ’ έχεις πληρώσει για . Γιατί αλλιώς αν ήσουν καλυμμένος μπορεί να μην είχες την ανάγκη να καταναλώσεις ή θα μ’ έβλεπες κάπως διαφορετικά. Είναι ένα παιχνίδι, ένα πείραμα αυτή η φράση, αυτή η τοποθέτηση δεν είναι θέσφατο. Νομίζω ότι ιντριγκάρει τον ίδιο τον ηθοποιό που καλείται να εκτεθεί. Λέγοντας αυτή τη φράση, εκτίθεμαι με τρόπο διαφορετικό, πετάω ένα μπαλάκι στον άλλον, μια σκέψη που μπορεί να υπάρχει στο υποσυνείδητο αλλά το θέτω ως θέμα εκείνη τη στιγμή. Για ’μένα είναι τόλμημα να δεις μια αντίδραση απέναντι σε αυτό, είναι κομμάτι του πειραματισμού της performance είναι αυτό το στοιχείο.

Ε.Α: Φαίνεται πως είμαστε εθισμένοι στην ενέργεια του αγοράζειν. Αγοράζουμε με στόχο να καλύψουμε το εσωτερικό μας κενό;

Νατάσσα: Θεωρώ ότι υπάρχει μεγάλος εθισμός και είναι εύκολη λύση. Αυτό το καλύπτει και το λέει πολύ έξοχα το κείμενο που ακούγεται στην παράσταση για τον φονταμενταλιστικό καταναλωτισμό που λέει ακριβώς αυτό: Ένας άνθρωπος για να απαλύνει τον πόνο του ή οτιδήποτε δεν τον κάνει να αισθάνεται όμορφα μέσω της διαφήμισης και της προβολής αυτού του τρόπου ζωής, θεωρεί -ή μάλλον έχει πειστεί- ότι αγοράζοντας πράγματα είναι ο μοναδικός τρόπος για να ηρεμήσει και να γίνει χαρούμενος. Δεν έχουμε συναίσθηση πόσο άρρηκτα συνδεδεμένες είναι όλες οι πτυχές της ζωής μας με την κατανάλωση.

Ε.Α: Στόχος της διαφήμισης είναι να πείσει το καταναλωτικό κοινό να αγοράσει πράγματα. Και αυτό επιτυγχάνεται χάρη στα ευφυολογήματα και στον έξυπνο τρόπο να πλασάρονται τα προϊόντα. Σωστά;

Νατάσσα: Ο στόχος κάθε παραγωγού που έχει ένα προϊόν είναι να το πουλήσει, και να αποκομίσει κέρδος. Η διαφήμιση βοηθάει τον παραπάνω στόχο. Έχει αναχθεί σε επιστήμη. Είναι ένας τεράστιος μηχανισμός ο οποίος τίθεται σε κίνηση κάθε φορά για να εξυπηρετήσει αυτόν το σκοπό. Αν είναι έξυπνος ο τρόπος, εγώ πια έχω τις ενστάσεις μου. Παρακολουθώντας ηχητικές και οπτικές διαφημίσεις στην τηλεόραση το concept είναι πάντα το ίδιο. Στοχεύει συνήθως στο συναίσθημα, σου δείχνει μια πραγματικότητα η οποία χωρίς αυτό το προϊόν δεν είναι και τόσο υποφερτή. Το pattern έχει εξαντληθεί. Παρ’ όλ’ αυτά, ο άνθρωπος το ακολουθεί γιατί το μυστικό πίσω από αυτό είναι ότι η ανάγκη μας για να καταναλώνουμε, στην ουσία ποτέ δεν θα εξαντληθεί. Αυτοπαγιδεύεσαι σε ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής και ακολουθείς μια πορεία μέσα σ’ έναν κόσμο που σε περιβάλλει από υπηρεσίες και αντικείμενα και σου στερεί μια στάση πιο ενεργή στη ζωή.

Ε.Α: Ποια ήταν η αφορμή ούτως ώστε να οπτικοποιήσεις το ζήτημα του καταναλωτισμού;

Νατάσσα: Η αφορμή ξεκίνησε με μια εικόνα. Ένα βουνό αποδείξεων το οποίο εν προκειμένω το διαβάζω εγώ. Είχα τη συνήθεια να τις διαβάζω και να θυμάμαι πράγματα. Λειτουργούσαν συμπληρωματικά στη μνήμη μου. Σταδιακά μου δημιουργήθηκε η ιδέα ότι ο άνθρωπος έχει συσσωρεύσει ένα βουνό αποδείξεων, κάθεται, τις διαβάζει και μέσα από αυτό αναπολεί τη ζωή του. Για μένα είναι μια τελετουργία κωμικοτραγική, συνυφασμένη με τη ζωή μας.

Ε.Α: Από την άλλη, το τραγούδι που ακούγεται, το Buy me των StarWound είναι μια χαριτωμένη νότα μέσα στην όλη μιζέρια.

Νατάσσα: Για αυτό και επιλέχτηκε. Το τραγούδι αυτό σου κλείνει το μάτι. Για να με αποκτήσεις, κάτι πρέπει να κάνεις για αυτό. Το Buy me μπορείς να το πάρεις και αλλιώς. Είναι μια πρόσκληση της ερμηνεύτριας , είναι μια ανταλλαγή.

Ε.Α: Πώς προέκυψε η συνεργασία με τον Αντώνη Γκρίτση; Ο οποίος να σημειώσουμε ότι δανείζει τη φωνή του για την παράσταση.

Νατάσσα: Με τον Αντώνη είχαμε γνωριστεί σε μια προηγούμενη δουλειά, πριν αρκετά χρόνια στο Μαύρο Φως σε μια πρώτη εκτέλεση αυτής της παράστασης στο work in progress. Αγαπώ πολύ τον Αντώνη σαν ηθοποιό και σαν καλλιτέχνη και θεωρώ ότι έχει μια υπέροχη φωνή. Δηλαδή, όταν είχαμε επιλέξει τα κείμενα αυτά τα οποία τα βρήκε η Άντζελα Δεληχάτσιου, ήταν μια δική της πρόταση το κείμενο «Ο φονταμενταλιστικός καταναλωτισμός» και εγώ το μετέφρασα στα ελληνικά. Αφού επιλέξαμε ποια κομμάτια θα ακουστούν, δύο άτομα είχα στο μυαλό μου: η μια είναι η φίλη μου η Ντέπυ Πάγκα, ο άλλος ήταν ο Αντώνης λόγω ακριβώς της χροιάς της φωνής του. Θέλαμε να κρατήσουμε την αντίστιξη με την ανδρική φωνή. Θεωρώ ότι η φωνή του είναι πολύ καθαρή, επιβλητική, έχει όμως και ένα χιούμορ υπόγειο. Με καλύπτει πολύ ο τρόπος που εκφέρεται αυτός ο λόγος από τον Αντώνη.

Ε.Α: Γιατί προσπαθούμε να αγοράσουμε την επικοινωνία με άλλους ανθρώπους ενώ γνωρίζουμε ότι στην πραγματικότητα χρειάζεται μια απλή προσέγγιση;

Νατάσσα: Ακόμα και για να επικοινωνήσεις πρέπει να μεσολαβήσει το χρήμα. Έχουμε απομακρυνθεί από την έννοια της επαφής και ουσιαστικής επικοινωνίας. Σε αυτό συμβάλλουν και τα μέσα δικτύωσης. Έχουμε ξεμάθει την προσωπική επικοινωνία.
Το στοιχείο της ανθρώπινης επικοινωνίας μας απασχολεί και στην παράσταση: επιδώκουμε κάθε φορά να είμαστε λίγοι και οικεία και η ίδια η performance είναι αφορμή για επικοινωνία. Σ’ ένα χώρο μεγάλο, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ του θεατή και του ηθοποιού είναι ξεκάθαρη. Το μόνο που μπορείς να εκφράσεις εύκολα είναι το θαυμασμό σου, την επιδοκιμασία ή αποδοκιμασία σου στο χειροκρότημα.

Ε.Α: Κλείνοντας, θα ήθελα να μου μιλήσεις για τους μελλοντικούς σου στόχους.

Νατάσσα: Σίγουρα να ξαναπιάσω κάποιες μαρτυρίες που έχω από τον παππού και τη γιαγιά μου από την περίοδο του Εμφυλίου. Μια πρώτη εκδοχή του υλικού, την είχα παρουσιάσει στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου στο Φεστιβάλ για τον Εμφύλιο αλλά θα ήθελα να ξαναδουλέψω το υλικό και να κάνω μια νέα παράσταση πάνω σε αυτό. Γενικά μου αρέσει να δουλεύω με αυθεντικά υλικά. Με απασχολεί η πραγματικότητα. Ότι δηλαδή νομίζω ότι απασχολεί εμένα και θα μπορούσε να γίνει παραστάσιμο υλικό, να επικοινωνηθεί και να μοιραστεί με άλλους χωρίς να γίνει διδακτικό.