ΜΔ: Η ενασχόληση σας με την ψυχολογία σας βοήθησε να έρθετε πιο κοντά στον ήρωα; Πώς θα τον χαρακτηρίζατε;
ΣΠ: Και οι τρεις ήρωες της τριλογίας έχουν διαγνωστεί με ναρκισσιστική διαταραχή. Ο * μάλιστα διαγνώστηκε και ως σχιζοφρενής από την πρώτη ομάδα ψυχιάτρων που τον εξέτασε. Ανέτρεξα λοιπόν, σε γνώσεις από την σχολή Ψυχολογίας για αυτές τις διαταραχές. Γενικά, επειδή στο θέατρο καλείσαι να δομήσεις έναν χαρακτήρα, οι σπουδές μου στην Ψυχολογία βοηθούν πολύ. Μέσα στα κείμενα υπάρχουν πράγματα που σε βοηθούν σε αυτήν τη δόμηση και οι γνώσεις αυτές ίσως βοηθούν στο να τα αναγνωρίσει κανείς πιο εύκολα. Επειδή βέβαια η παράσταση είναι κάτι πρακτικό, υπάρχει και η παγίδα να χαθείς στην ανάλυση και τη θεωρία ή ακόμη και να βρεις πολλά στοιχεία της ψυχολογίας τού ήρωα, αλλά να μην καταφέρεις να τα εντάξεις στο ρόλο. Οπότε προσπαθώ να βλέπω πρακτικά πώς με βοηθάει ό,τι βρίσκω πίσω από το κείμενο και σε αυτό βοηθάει και ο καλός σκηνοθέτης, όπου στη συγκεκριμένη παράσταση έχω δύο σκηνοθέτες και μάλιστα πολύ ταλαντούχους.
ΜΔ: Στην παράσταση θα δούμε έναν ήρωα μετανιωμένο και γεμάτο ενοχές για τις πράξεις του;
ΣΠ: Είναι το μόνο που δε θα δείτε! Όχι, ο ήρωάς μου δε μετανιώνει. Υπερασπίζεται με πάθος αυτό που έπραξε και με μεγαλύτερο πάθος την «ιδεολογία» που έχει πίσω από αυτό. Μάλιστα θα ήθελε να είχε σκοτώσει περισσότερους, ώστε να πάρει τη μεγαλύτερη δυνατή έκταση και προβολή η πράξη του. Απώτερος σκοπός του είναι να προκαλέσει, να αλλάξει τον τρόπο σκέψης των άλλων και φυσικά να τραβήξει πάνω του την προσοχή.
ΜΔ: Το έργο «Υγρασία στους Τοίχους» ανήκει στην «Η Πικρή Τριλογία του Νεοφασισμού». Τι ακριβώς σημαίνει αυτό και με ποιο τρόπο ο νεοφασισμός εκδηλώνεται στην συγκεκριμένη παράσταση;
ΣΠ: Έχει να κάνει κυρίως με τον τρόπο με τον οποίο σήμερα έχουμε μάθει να βάζουμε ταμπέλες, να κατηγοριοποιούνται οι άνθρωποι με βάση κάποια μόνο χαρακτηριστικά τους, αλλά κυρίως με την ατιμωρησία πολλών φανερών εγκλημάτων που συμβαίνουν καθημερινά και μένουν ατιμώρητα. Στο «mall», τον πρώτο μονόλογο, είχαμε να κάνουμε με τους γονείς που παραμελούν σε εγκληματικό βαθμό τα παιδιά τους και στην εύκολη κατηγοριοποίηση των ανθρώπων. Στο τρίτο έργο, το «Αγόρι της οδού Αμερικής» υπάρχει επίσης λόγος για τον φασισμό της μάζας, του όχλου και της καταστροφής του ωραίου. Στην «Υγρασία στους τοίχους» υπάρχει σαφώς το έγκλημα του *, μα και τα καθημερινά εγκλήματα της αδιαφορίας, της διεφθαρμένης εξουσίας των κομμάτων, του σάπιου εκπαιδευτικού συστήματος στα Πανεπιστήμια, της οικογενειοκρατίας, του δημοσιοϋπαλληλισμού κλπ. Σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνονται τα εγκλήματα των τριών ρόλων, αλλά βλέπουμε, πως ο φασισμός υπάρχει στην καθημερινότητά μας με άλλη μορφή, πιο αόριστη και γι αυτό πιο δύσκολα αντιμετωπίσιμη.
Φωτογραφία: Πάτροκλος Σκαφίδας
ΜΔ: Η συγκεκριμένη παράσταση επανέρχεται για δεύτερο κύκλο παραστάσεων. Ποιες είναι οι μέχρι τώρα αντιδράσεις του κοινού;
ΣΠ: Επειδή απευθύνομαι στο κοινό και πολλές φορές με ευθείες ερωτήσεις, έχει τύχει να απαντήσουν θεατές κανονικά. Αυτό για εμένα είναι πολύ γοητευτικό και με κινητοποιεί ως ρόλο όταν συμβαίνει να συνεχίσω να μιλάω. Επειδή η επιχειρηματολογία του ρόλου είναι αρκετά λογική μέχρι να φτάσει να μιλήσει για το έγκλημα που διέπραξε, βλέπω πολλές φορές τους θεατές να συμφωνούν με όσα ακούνε. Μέχρι φυσικά να μιλήσει για το μακελειό και να τα ανατρέψει όλα. Αυτές οι μεταστροφές του κοινού έχουν τρομερό ενδιαφέρον.
ΜΔ: Η παράσταση αποτελεί ένα μονόλογο. Πόσο δύσκολο είναι να είστε μόνος πάνω στη σκηνή;
ΣΠ: Ε δεν είμαι μόνος μου! Έχω επί σκηνής 56 ανθρωπάκια φτιαγμένα από ρολά τουαλέτας, τα «ρολάκια» μου! Είναι οι κατασκευές από ρολά τουαλέτας που ο * φτιάχνει μέσα στην φυλακή για να αποσχολεί το μυαλό του. Πέρα από την πλάκα, ένας μονόλογος είναι πολύ απαιτητικός και δύσκολος. Όμως όταν έχεις ένα τόσο ωραίο και δυνατό κείμενο και ακόμη περισσότερο όταν έχεις συνεργάτες που ξέρουν να σε καθοδηγήσουν, να σε ακούσουν, να σε κατευθύνουν σωστά, φεύγει κάθε φόβος. Ο Αναστάσης και ο Λάζαρος πραγματικά είναι εξαιρετικοί άνθρωποι και με έκαναν να αισθανθώ σίγουρος καθ´όλη τη διάρκεια των προβών και των παραστάσεων. Και το πιο δύσκολο πράγμα, όταν γίνεται με πάθος και με συνεργάτες με κοινή αισθητική και αγάπη, είναι απολαυστικό και γίνεται πηγή δημιουργίας.
ΜΔ: Εκτός από την παράσταση «Υγρασία στους Τοίχους» σας συναντάμε και στο παιδικό θέατρο και πιο συγκεκριμένα στο έργο «Η μουσική που σταμάτησε τον πετροπόλεμο». Πείτε μας λίγα λόγια για αυτή την παράσταση.
ΣΠ: Το έργο αυτό είναι μια θεατρική διασκευή του σκηνοθέτη της παράστασης Νικορέστη Χανιωτάκη, πάνω στο μυθιστόρημα του Δημήτρη Σπύρου «Η μουσική που σταμάτησε τον πετροπόλεμο». Αφορά στην περίοδο της χούντας όπου ο Μίκης Θεοδωράκης βρέθηκε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σε κατ´οίκον περιορισμό σε ένα ορεινό χωριό της Αρκαδίας. Στην παράσταση, τα παιδιά, οι έφηβοι του χωριού, σταματούν το αγαπημένο τους παιχνίδι ,τον πετροπόλεμο, διότι μαθαίνουν να αγαπούν τη μουσική μέσω του εξόριστου μουσικού Μίκη. Είναι ένα έργο για την μη υποταγή της εφηβείας, για τους ανθρώπους που καθορίζουν κάποιες στιγμές της ζωής μας και μας μετατοπίζουν, μας καθορίζουν. Η παράσταση έχει φυσικά πολλή ζωντανή μουσική κυρίως του Θεοδωράκη αλλά όχι μόνο. Είναι πολύ γλυκιά και όμορφη παράσταση και οι έφηβοι θεατές πραγματικά μπαίνουν σε αυτή και μετατοπίζονται λιγακι και αυτοί νομίζω!
ΜΔ: Ποιο είναι το συναίσθημα του να παίζετε μέσα στο σχολικό περιβάλλον;
ΣΠ: Την εφηβική αυτή παράσταση μπορούν να τη δουν τα σχολεία είτε στο Θέατρο Θησείον είτε στο μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς είτε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά είτε στον χώρο του σχολείου τους, ανάλογα με το πού θα κλείσει το σχολείο να δει την παράσταση. Για να είμαι ειλικρινής αρχικά προτιμούσα την ιδέα του να παίζουμε στα θέατρα από το να πηγαίνουμε στο σχολείο, παρόλο που έχω ξαναδουλέψει σε παρόμοιες συνθήκες, καθώς αλλάζει ο χώρος, η ακουστική κλπ. Ωστόσο προς έκπληξή μου, παρατηρώ, πως οι παραστάσεις στα σχολεία έχουν κάτι που δεν έχουν οι παραστάσεις στο θέατρο. Δεν ξέρω αν παίζει ρόλο που τα παιδιά είναι στο χώρο τους αλλά βλέπω πως συμμετέχουν περισσότερο, τους αγγίζει πιο πολύ και αισθάνονται και πιο άνετα να μιλήσουν μαζί μας μετά την παράσταση, αν και πάντα συζητάμε μετά την παράσταση με τα παιδιά και τους δασκάλους είτε σε σχολείο είτε στα θέατρα.
ΜΔ: Τελικά είναι πιο δύσκολο το παιδικό θέατρο;
ΣΠ: Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Από τη μία το παιδικό κοινό αντιδρά και έτσι βλέπεις πολύ καθαρά αν αφορά η παράσταση το παιδί ή όχι. Το ενήλικο κοινό θα κάτσει να δει απλώς την παράσταση και μόνο ως αίσθηση θα αντιληφθείς, την ώρα που παίζεις, αν τους έχεις βάλει στο έργο ή όχι. Και στις δύο περιπτώσεις, κατά τη γνώμη μου, όλα ξεκινούν από την πρόθεση της παράστασης και των ανθρώπων της. Όταν κάτι ανεβαίνει πρόχειρα, εύκολα και γρήγορα, πολλές φορές και χωρίς κάποιο στόχο από μεριάς του σκηνοθέτη, των ηθοποιών κλπ είναι πολύ δύσκολο να βρει αποδέκτες είτε στο κοινό βρίσκονται παιδιά είτε ενήλικες. Πιστεύω πως το κοινό διαμορφώνεται και πως όταν το προσεγγίσεις με κάτι το οποίο αγαπάς εσύ κατ´αρχάς και στο οποίο έχεις επενδύσει, το κοινό το αντιλαμβάνεται και συνήθως το επιβραβεύει. Γι αυτό το λόγο, λοιπόν, έχω κάθε λόγο να χαίρομαι, μια και παίζω σε δύο παραστάσεις που το κάνουν αυτό και με το παραπάνω.
ΜΔ: Μελλοντικά σχέδια;
ΣΠ: Η «Υγρασία στους τοίχους» θα παίζεται μέχρι τον Μάρτιο και «Η μουσική που σταμάτησε τον πετροπόλεμο» επίσης μέχρι το Πάσχα. Από εκεί και πέρα γίνονται συζητήσεις για νέες δουλειές, αλλά ο χώρος του θεάτρου είναι τόπος ρευστός, που μέχρι να κλείσει κάτι δεν είσαι ποτέ σίγουρος.