Συνέντευξη με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Άκι Βλουτή

Ο Άκις Βλουτής έχει πνευματικές αναζητήσεις όσον αφορά το θέατρο. Τον ενδιαφέρει η συνολική δομή που απαρτίζει μια παράσταση. Το θέατρο το βλέπει ως ένα όλο: σκηνή, έργο, μεταφράσεις, θεωρητικό μέρος, παρασκήνιο, υποκριτική. Έκανε σπουδές σημειωτικής του θεατρικού λόγου. Το 2010, συμμετείχε στην παράσταση “Οι εξόριστοι”. Το 2011, ανέλαβε τη σκηνική προσαρμογή στο έργο του Γρηγορίου Ξενόπουλου με τίτλο “Ο κόκκινος βράχος”. Το 2012, ασχολήθηκε με τη σκηνοθετική σύλληψη στο έργο “Το βιβλίο της αυτοκράτειρας Ελισάβετ”. Το 2013, έλαβε μέρος στη θεατρική παράσταση “Το τέλος του παιχνιδιού” στο θέατρο από μηχανής, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Λιγνάδη. Το 2015, είχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Στροχάιμ, ένα έργο του Δημήτρη Δημητριάδη, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή. Τον Οκτώβριο του 2016, σκηνοθετεί τον “Πίθηκο του Κάφκα”, διασκευή του Κόλιν Τίβαν και παράλληλα παίζει στο Πάρτι γενεθλίων του Πίντερ, ένα έργο με βαθιές πολιτικές προεκτάσεις. Η συνέντευξη έγινε στη σκηνή του θεάτρου από μηχανής.

Ο Άκις Βλουτής σε μια αποκλειστική συνέντευξη στο Τρίτο Κουδούνι και στην Ελένη Αναγνωστοπούλου.

Ελένη: Αυτή την περίοδο σκηνοθετείτε τον Πίθηκο του Κάφκα. Είναι μια παράσταση που έχει δεχτεί αναγνώριση από τον κόσμο. Αυτό που θα ήθελα αρχικά να μάθω, είναι κάτι σχετικό με την ιδέα, τη σύλληψη τη σκηνοθετική.

Άκις: Διάβασα το κείμενο αυτό με πρόθεση να το κάνω τον Απρίλιο και επειδή λειτουργώ με αυτό τον τρόπο πάντα, πρώτα απ’όλα με ενδιαφέρει ο χώρος που το βάζεις αυτό το πράγμα και μετά ποιος θα είναι ο τρόπος της αφήγησης. Επειδή με ενδιέφερε πάρα πολύ ο Κάφκα, παράλληλα και για τον Πίντερ, επειδή και στον Πίντερ έχουμε μια μεγάλη σχέση με τη «Δίκη» του Κάφκα και είναι η μέρα των γενεθλίων του κυρίου Κ όπως εδώ είναι η μέρα των γενεθλίων του Σταν, που ούτε ο κύριος Κ ούτε ο κύριος Σταν έχει γενέθλια, πάνω σε αυτή τη σκέψη, επειδή μελετούσα και τον Κάφκα παράλληλα, τη Δίκη μαζί με τον Πίντερ και σκέφτηκα ότι θα με ενδιέφερε πρωτίστως να φτιάξω ένα χώρο που να’χει μια καφκική ατμόσφαιρα. Δηλαδή, να έχει ένα πράγμα από το χώρο του φανταστικού. Δεν ήθελα καμία ρεαλιστική σκηνογραφία, σκέφτηκα ακριβώς επειδή είχα κάνει το Στροχάιμ πέρσι, είχα μελετήσει το βωβό πριν από το 1930. Δηλαδή, από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι το ’30 και με ενδιέφερε πολύ να μπω σ’ένα κόσμο λίγο πιο ασπρόμαυρο για αυτό το κοστούμι και η αίσθηση της παράστασης ότι είναι ασπρόμαυρη περισσότερο, εκτός από ένα κομμάτι που κοκκινίζει, σκέφτηκα ακριβώς τι θα ήθελα να είναι ο χώρος, ένα πράγμα που φτιάχνεται τρισδιάστατα και γκρεμίζεται και χάνεται και ξανάρχεται. Ψάχνοντας να βρω ποιος videoartist θα μπορούσε να με βοηθήσει, το Μάκκα, ένας τρόπος που χειριζόταν το ασπρόμαυρο, μιλήσαμε κλπ. Μου άρεσε πολύ η μουσική του Γασπαράτου που είχε κάτι μεταμοντέρνο, λίγο βιομηχανικό, έναν ήχο πιο ακαθόριστο που να ακολουθεί σαν ένα περιβάλλον την παράσταση. Έψαξα τον τρόπο της αφήγησης, την αίσθηση των δύο φύσεων μαζί και πως συγκρούονται η μια με την άλλη, πως εκφράζεται η μια και πως η άλλη. Δουλέψαμε με το Χάρη αρκετά καλά, πίστεψε πολύ σε αυτό που του πρότεινα, δεν είχα καμία δυσκολία όταν του εξήγησα ακριβώς τη σκέψη μου και δουλέψαμε με μεγάλη προσοχή τον τρόπο της αφήγησης. Ένας τρόπος που δεν κλείνει πουθενά. Είναι συνέχεια ένα ανοιχτό τοπίο, ο τρόπος που αφηγούμαστε την ιστορία είναι κάθε φορά μοναδικός. Δεν θεωρώ ότι σκηνοθέτης είναι κάτι που με αντιπροσωπεύει, περισσότερο μ’αρέσει να λέω ιστορίες. Με ενδιαφέρει να φτιάχνω ιστορίες, να βρίσκω τον τρόπο να τις πουμε.

Ελένη: Θέλω να μιλήσουμε για την επικαιρότητα όσον αφορά το «Πάρτι γενεθλίων» του Πίντερ.

Άκις: Πιστεύω αυτό το οποίο γράφει ο Πίντερ το 1958 είναι κάτι που αυτή τη στιγμή έχει εισβάλλει στη ζωή μας από πολλαπλά μέτωπα τα οποία σχεδόν είναι χωρίς πρόσωπο. (…) Δεν ξέρεις πώς να κρύβεσαι επειδή δεν έχεις πληρώσει τη δόση σου. Όταν γράφονταν αυτά τα έργα και ειδικά αν πάμε μετά το Β΄ παγκόσμιο, μες τη δεκαετία του 1950 που έχουμε δει όλη τη θηριωδία των δύο παγκοσμίων πολέμων και όλα τα προβλήματα που προκύπτουν ειδικά στην Αγγλία με την Ιρλανδία και τη Σκωτία αρχίζει ένα πράγμα που η μορφή της εξουσίας δεν είναι πια πρόσωπα. Είναι φορείς. Η αίσθηση που υπάρχει γύρω μας, είναι σαν το κράτος να μας κλέβει. Σαν το κράτος να μας κυνηγάει σαν εγκληματίες. Μπαίνουν δύο ξένοι και ξαφνικά κάνουν ότι θέλουν. Σημασία έχει ότι χωρίς να ξέρεις πως, μπορεί να βρεθείς όπου γουστάρει κάποιος. Και με την ευλογία του κράτους.

Ελένη: Άρα, αυτό μπορεί να συμβεί σε ανύποπτο χρόνο.

Άκις: Μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Σε αυτή την κατάσταση που έχουν πρόβλημα, κάποιοι δεν θα είναι εντάξει στις υποχρεώσεις τους. Την ευθύνη τη φέρνει πρώτα απ’όλα το ίδιο το κράτος. Όλα αυτά που έγιναν, έγιναν από κράτη. Οι πόλεμοι δεν έγιναν από σενα και από μενα. Εμείς είμαστε θύματα αποφάσεων. Αυτός είναι θύμα γιατί κάποιοι αποφάσισαν να τον σκοτώσουν. Θα τον διαλύσουν, θα τον πετάξουν στα σκουπίδια. Έχει χαθεί παντελώς η αίσθηση ασφάλειας του πολίτη. Η αίσθηση κράτους δικαίου.

Ελένη: Άρα, το πάρτι γενεθλίων θα μπορούσε να λειτουργεί σαν ένα πολιτικό μανιφέστο;

Άκις: Κοίταξε, κάθε σοβαρό θεατρικό έργο έχει πάντα πολιτική τοποθέτηση. Έτσι κι αλλιώς, εξ’ ορισμού μια θεατρική παράσταση έχει πολιτικό υπόβαθρο. Στο άλλο έργο που θα κάνουμε μετά, ο Τζόρτζ αναφέρεται στο Σπέγκλερ και διαβάζει την Παρακμή της Δύσης. Στη Βιρτζίνια Γουλφ, ο Τζόρτζ μιλάει γιατί είναι καθηγητής ιστορίας. Είναι στο ιστορικό τμήμα. Η ζωή μας είναι άλλη σε σχέση με την αιωνιότητα. Είναι μια αλλαγή που ξεκινάει το 19ο αιώνα και αρχίζει με την αγωνία του 20ου. Η αλλαγή έρχεται, τη βλέπουμε. Ο χρόνος μας φαίνεται πολύς αλλά δεν είναι πολύς σε σχέση με την ιστορία του ανθρώπινου είδους.

Ελένη: Τα έργα του Πίντερ εστιάζουν στη σιωπή.

Άκις: Τα έργα του Πίντερ νομίζω ότι εστιάζουν στη σκιά, στο κάτω απ’τις λέξεις, σε μια μουσικότητα. Είναι πολύ μουσικά κείμενα, πολύ ποιητικά. Οι παύσεις έχουν μια μαγική ικανότητα, δικαιώνουν αυτό που δεν καταλαβαίνεις, νομίζω. Είναι ένας ιδιαζόντως ενδιαφέρων ποιητής.

Ελένη: Μιλήστε μου για το χαρακτήρα που υποδύεστε, το Στάνλει.

Άκις: Ο Στάνλει; Τι να πω για αυτόν τον καημένο; Είναι ένας άνθρωπος χωρίς παρελθόν, χωρίς προοπτικές. Ένας λίγο πειραγμένος άνθρωπος, λίγο αποσταθεροποιημένος. Νιώθει σαν να υιοθετείται. Θα μπορούσε να είναι σαν ένας homeless ο Στάνλει. Τον βλέπουμε μια μοιραία μέρα της ζωής του. Η εισβολή δύο ξένων προσώπων, τον καταργεί σε τέτοιο βαθμό που χάνεται ακόμα και η ικανότητα του λόγου. Όταν καταργείται το κέντρο λόγου, ουσιαστικά πλησιάζουμε στα ζώα. Δεν έχουμε τρόπο επικοινωνίας.

Ελένη: Επικοινωνεί με τους γύρω του;

Άκις: Σε ένα βαθμό, ναι. Επικοινωνούν αυτοί όμως μαζί του; Θέλει να επικοινωνήσει αλλά δεν είναι απλό. Έχει κριθεί ένοχος εν αγνοία του. Προσπαθεί να αντισταθεί με ένα τρόπο αλλά υπάρχει η αίσθηση της σωματικής βίας που δεν μπορεί να την υπερβεί. Καταργείται η πίστη. Αν δεν πιστεύεις σε κάτι, δεν έχει νόημα να το διεκδικήσεις.

Ελένη: Οι Γκόλντμπεργκ και Μακκάν θα λέγαμε ότι εκπροσωπούν ένα σαθρό κομμάτι της κοινωνίας. Συμφωνείτε;

Άκις: Νομίζω διαφωνώ (γέλια). Νομίζω ότι αποτυπώνουν το υγιές κομμάτι της κοινωνίας. Έχουν εξουσία, είναι δύο πρόσωπα που φαίνεται να ξέρουν καλά τη δουλειά τους και ας μην ξέρουμε ποτέ ποια είναι. Θα θέλαμε να το θεωρούμε σαθρό, θα ζουσαμε σε μια κοινωνία πολύ πιο ιδανική αν αυτά τα πρόσωπα έβγαιναν έξω από το κοινωνικό σύστημα. Αλλά, πολύ φοβάμαι ότι είναι αυτά που κυριαρχούν, που διοικούν, που κρίνουν τις τύχες των ανθρώπων. Έρχονται σαν σωτήρες της κοινωνίας, δεν έρχονται σαν απόκληροι αυτής.

Ελένη: Από το φετινό ρεπερτόριο που παρουσιάζετε στο θέατρο από μηχανής, τι προσδοκίες έχετε;

Άκις: Να βρει ανταπόκριση στο κοινό. Τι παραπάνω; Αυτό είναι η μεγαλύτερη ευτυχία. Μόνο η αλήθεια μπορεί να τραβήξει το θεατή πια.

Ελένη: Κλείνοντας, θα ήθελα να μου πείτε ποιοι είναι οι μελλοντικοί σας στόχοι.

Άκις: Να μπορέσουμε, αυτή η χρονιά να μας δώσει την ευκαιρία να έχουμε άλλη μια χρονιά γιατί πια δεν έχουμε βοήθεια από το κράτος, το να μπορέσουμε να συνεχίσουμε να λεμε την ιστορία.