Βρεθήκαμε στην παράσταση «Ο άντρας με την πουά γραβάτα»

Γράφει η θεατρολόγος Ελένη Αναγνωστοπούλου


«Ο άντρας με την πουά γραβάτα» συνομιλεί με τον Άρθουρ Σοπενάουερ και από αυτό το διάλογο εξάγει συμπεράσματα- μαθήματα ζωής που μας αφορούν όλους.

Στις 25/10/2017 παρακολούθησα την πρεμιέρα του έργου με τίτλο: «Ο άντρας με την πουά γραβάτα» στο θέατρο Μπιπ. Τι κοινό έχουν: ο Σοπενάουερ, ο Ιάκωβος Λέδερμαν, ο Θεός και ο Σούπερμαν; Φαινομενικά, δεν έχουν κανένα κοινό. Σε αυτή την παράσταση όμως, όλοι οι προαναφερθέντες συνδέονται. Ο Αντώνης Καλομοιράκης διασκευάζει το έργο των ΕΛ ΡΟΙ+ ΑΒΓ. Γράφει μαύρη κωμωδία με εύθυμες νότες. Με αυτό το κείμενο θεωρώ ότι έχει σαν στόχο να θέσει επί τάπητος τα βαθιά ερωτήματα που θέτει ο φιλοσοφικός υπαρξισμός, διανθίζοντας το με την αγωνία και την απόγνωση που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος.

Ο κεντρικός ήρωας, ο Ιάκωβος Λέδερμαν είναι ένας νέος άνθρωπος, επιτυχημένος επαγγελματικά. Τα έχει όλα: δουλειά, σπίτι, χρήματα. Νιώθει όμως ένα τεράστιο κενό στην ψυχή του. Βιώνει τη ματαιότητα η οποία πηγάζει από τον απαισιόδοξο τρόπο που βλέπει τα πράγματα. Για αυτό το λόγο λοιπόν, αποφασίζει να προβεί στο απονενοημένο διάβημα. Ο Αντώνης Καλομοιράκης σκηνοθετεί την παράσταση και υποδύεται τον Ιάκωβο Λέδερμαν. Προσδίδει στον ήρωα του πολλά χιουμοριστικά στοιχεία, τα οποία αποφορτίζουν τη βαριά έννοια της πράξης της αυτοκτονίας. Ο Ιάκωβος Λέδερμαν αναρωτιέται: Που πάω; Που βρίσκομαι; Υπάρχει άραγε ο Θεός; Ακριβώς σε αυτές τις σκέψεις του έρχεται να απαντήσει ο Σοπενάουερ με την πεσιμιστική οπτική που έχει για τη ζωή. Η θεωρία του Σοπενάουερ ταυτίζεται και συγκλίνει με τη θεωρία του Σιντάρτα Γκαουτάμα, ο οποίος ήταν ο ιστορικός ιδρυτής του Βουδισμού. Και οι δύο θεωρίες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η ύπαρξη είναι πόνος. Αυτό μπορεί να αιτιολογηθεί ως εξής: ο άνθρωπος διακατέχεται από επιθυμίες, οι οποίες δεν ολοκληρώνονται ή δεν ικανοποιούνται πλήρως. Αυτή η μη εκπλήρωση των επιθυμιών, καθιστά το άτομο δυστυχισμένο. Η βουδιστική θεωρία διακηρύσσει ότι ναι μεν ο άνθρωπος δυστυχεί επειδή επιθυμεί πράγματα, όμως υπάρχει τρόπος να απαλλαγεί από τη δύναμη της επιθυμίας. Για να το επιτύχει αυτό, θα λέγαμε με πιο απλά λόγια ότι χρειάζεται να φτάσει στην αυτογνωσία, κάνοντας παράλληλα σιωπηλή αυτοκριτική. Καταλήγω στο συμπέρασμα ότι καθένας από εμάς, για να νιώθει ευτυχισμένος πρέπει να επαναπροσδιορίσει τα κίνητρα και τις αξίες του κινούμενος στο πλαίσιο της μεσότητας. Οποιαδήποτε υπερβολή ή έλλειψη έχει ως συνεπακόλουθο τη δυστυχία. Η θεωρία του Σοπενάουερ έρχεται και κουμπώνει στο κομμάτι που αφορά την οικονομική κρίση. Θα προσπαθήσω να γίνω σαφής. Εφ’όσον η συγκεκριμένη θεωρία έχει σαν βασική αρχή την απαισιοδοξία, βλέπουμε μέσα από το κείμενο να καλλιεργείται έντονα αυτό το συναίσθημα στους ανθρώπους εξαιτίας του υψηλού ποσοστού ανεργίας . Ο Λέδερμαν έχει βέβαια εργασία, εντούτοις είναι ένα τυπικό παράδειγμα απελπισμένου ανθρώπου που θέλει να αυτοκτονήσει διότι έχει επηρεαστεί από τη μιζέρια και την ανημπόρια που γεννάει η απαισιοδοξία. Πνευματικά, έχει αδρανήσει και βλέπει την αυτοχειρία σαν λύση στο άλυτο πρόβλημα. Τον πεσιμιστή φιλόσοφο Σοπενάουερ, υποδύθηκε ο Μάρκος Δεληγιάννης. Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που αποδόθηκε ο συγκεκριμένος χαρακτήρας. Είχε χιούμορ και ήταν ετοιμόλογος. Το πιο σπουδαίο ήταν ότι τόσο κειμενικά όσο και υποκριτικά, ο Σοπενάουερ αναγεννήθηκε σε μια πιο θετική εκδοχή, πιο αισιόδοξη.