Γράφει η θεατρολόγος Ελένη Αναγνωστοπούλου
Ο Γιάννης Σολδάτος αναμειγνύει δύο πραγματικότητες μαζί με τη λαική παράδοση με σκοπό να καταστήσει σαφείς τους λόγους που η χώρα μας όσον αφορά το οικονομικοπολιτικό γίγνεσθαι, αποτελεί τον τελευταίο τροχό της αμάξης. «Όταν ο Καραγκιόζης συνάντησε τη Μέρκελ στα Εξάρχεια» στο θέατρο τέχνης Καρόλου Κουν, σκηνή Φρυνίχου.
Στις 23/9/2017 παρακολούθησα μια εξαιρετική παράσταση στο θέατρο τέχνης Καρόλου Κουν. Εξαιρετική, διότι απαρτίζεται από άξιους συντελεστές. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η παράσταση αυτή ανήκει στο Φεστιβάλ Αναλόγιο 2017 που ξεκίνησε από τις 16/9 και ολοκληρώθηκε στις 24/9. Πιστό στο ραντεβού του με το θεατρόφιλο κοινό, παρουσίασε ένα πολυδιάστατο πρόγραμμα δίνοντας έμφαση στη νέα καλλιτεχνική δημιουργία, με στόχο πάντα την ανάδειξη της ελληνικής δραματουργίας, του θεατρικού λόγου, της θεατρικής γραφής και της νεότερης πολιτιστικής δημιουργίας. Ο συγγραφέας, Γιάννης Σολδάτος εμπνεύστηκε και έγραψε ένα κείμενο το οποίο αξίζει να στεγαστεί σε μεγάλο θέατρο και να παρουσιαστεί μια ολόκληρη σεζόν. Άλλωστε, είναι μέλημα των εργατών του θεάτρου να προσπαθούν διαμέσου της τέχνης να περάσουν τα μηνύματα τους στον κόσμο, με τελικό στόχο τον προβληματισμό και την αφύπνιση του. Δεν ξέρω αν το καλεί η εποχή που ζουμε, όμως έχω την εντύπωση ότι η αφύπνιση γίνεται εφικτή με βήματα αργά και σταθερά. Ο κόσμος παρακολουθεί με αμέριστη προσοχή τα τεκταινόμενα που ξεδιπλώνονται επί σκηνής. Ψάχνει την ουσία εν τω βάθει της. Το έργο είναι βαθύτατα αλληγορικό με πολιτικές προεκτάσεις.
Ο Καραγκιόζης και η οικογένεια του, εκπροσωπούν το φτωχό λαό. Ο λαός ακολουθεί πιστά ότι κηρύσσει η εκάστοτε εξουσία η οποία λειτουργεί με βάση το συμφέρον. Όχι το κοινωνικό συμφέρον, αλλά ούτε και το δικό της. Λειτουργεί και ενεργεί με βάση το συμφέρον της ξένης ηγεσίας. Η διαδοχή των πολιτικών κομμάτων, αποδεικνύει για άλλη μια φορά ότι η αστάθεια δεν έπαψε να υφίσταται. Πολλοί πιστεύουν ότι πρόκειται περί αδυναμίας των κυβερνώντων να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Ο συγγραφέας στηλιτεύει την έννοια του παλαιοκομματισμού την οποία έχει προσωποποιήσει με τη μορφή του καταραμένου φιδιού. Ήταν γνωστό από χρόνια ότι ο παλαιοκομματισμός δεν κατάφερε να επιτύχει τίποτα, παρά μόνο να «δηλητηριάζει» και να εμποτίζει τους ανθρώπους με ψεύτικες ελπίδες για μια αξιοπρεπή ζωή. Τον παλαιοκομματισμό διαδέχτηκε η Αριστερά. Και ο κόσμος πάλι πίστεψε, είχε ένα λόγο παραπάνω να πιστέψει. Οι προλετάριοι προέρχονταν από τις λαικές μάζες και ταυτίζονταν με τα προβλήματα του μέσου πολίτη. Όταν ανέλαβε καθήκοντα κυβέρνησης, η Αριστερά και ο Μορφονιός έδειξαν σκληρότερο πρόσωπο από εκείνο του παλαιοκομματισμού. Ο «Μορφονιός» λέει ψέματα για να υποστηρίξει την Άγγελα, τη γερμανίδα καγκελάριο. Σε αυτό το σημείο αναρωτιέμαι: Αφού είμαστε έξυπνος λαός και δεν μας λείπει τίποτα, γιατί δεν ενεργούμε προς το κοινό καλό; Γιατί μας λείπουν δύο βασικά πράγματα. Το πρωταρχικό είναι το διαίρει και βασίλευε που επικρατεί ανάμεσα στους πολίτες. Το δεύτερο είναι η έλλειψη γνώσης. Χωρίς υπόβαθρο, ο λαός είναι βαθιά νυχτωμένος. Αυτή η κατάσταση βολεύει την εξουσία ώστε να μπορεί να λειτουργεί ελεύθερα, χωρίς έλεγχο. Ο συγγραφέας παραλληλίζει την αρχαιότητα με τη σύγχρονη Ελλάδα. Τοποθετεί τον Μέγα Αλέξανδρο, το μεγάλο στρατηλάτη ως συνδετικό κρίκο με τα νεότερα χρόνια. Μια βασική ομοιότητα μεταξύ του Αλεξάνδρου και των σημερινών πολιτικών είναι ο επεκτατισμός. Και όπου υπάρχει επεκτατισμός δεν υπάρχει δημοκρατία. Αντιθέτως, υπάρχουν παραλλαγές της βασιλείας. (….) Κολλητήρης: Θα πάω στο Μορφονιό να μου δώσει το Υπουργείο, είμαι άνεργος νέος.
Μέγας Αλέξανδρος: Και εγώ είμαι άνεργος βασιλιάς. Έχω 2.500 χρόνια να πολεμήσω.
Η δράση βρίσκεται στα χέρια μας. Οι καιροί που ζούμε, μας θέλουν να γίνουμε περισσότερο δυναμικοί και διεκδικητικοί. Όσο είμαστε δειλοί, τόσο δεν θα έχουμε γνώμη πάνω στα πράγματα. «Ο Καραγκιόζης» και οι οικείοι του θα συναντήσουν την κάθε Μέρκελ έχοντας ιδέες και επιχειρήματα να προβάλλουν. Ίσως έτσι καταφέρουν κάποτε αυτό που δεν μπόρεσαν οι προκάτοχοι πολιτικοί ιθύνοντες.
Ο Δημήτρης Παντελιάς τοποθέτησε με σειρά τους ηθοποιούς επί σκηνής. Όποτε το καλούσε το κείμενο, ο κάθε ηθοποιός ενδυόταν το θεατρικό του ρόλο παίρνοντας ενεργά μέρος στο αναλόγιο. Όλο το κάστ έδωσε τον καλύτερο του εαυτό. Το εντυπωσιακό όλων: παρ’όλο που διάβαζαν το κείμενο, εντούτοις έπαιζαν και ερμήνευαν με άνεση. Εκφράζονταν με πειστικότητα τόσο με το πρόσωπο όσο και με τις χειρονομίες. Η Ιωάννα Τσάμη έντυσε τους ηθοποιούς με ρούχα απόλυτα συμβατά με την ιστορία, την εποχή, τις επιταγές του κειμένου, συνδυασμένα με τη λαική παράδοση. Φλέγοντα ζητήματα όπως η ανεργία, η προσφυγιά, η πολιτική διαπλοκή, οι διακρατικές συμφωνίες ζωντάνεψαν με τις ερμηνείες των: Ευγενίας Αποστόλου, Ιωσήφ Ιωσηφίδη, Μαριάννας Λαμπίρη, Σπύρου Βάρελη, Ιωάννη Στρατάκη, Έλλης Μπόμπολη και Κλέαρχου Παπαγεωργίου, Αυγουστίνου Ρεμούνδου.
Ο Γεράσιμος Γεννατάς ξεχώρισε στο ρόλο του Καραγκιόζη. Υποδύθηκε έναν απλό άνθρωπο του λαού, πονηρό, προσδίδοντας του γλυκιά αφέλεια και χιουμοριστικές εκφράσεις. Η Τατιάνα Παπαμόσχου αν και είχε σύντομο ρόλο, στάθηκε επάξια στο ρόλο της Γερμανίδας καγκελάριου χαρίζοντας άφθονο γέλιο μα συνάμα και προσοχή.